شوراهای اسلامی و انتخاب اصلح در کلام امام روح الله
اصل شورا به عنوان شيوه اي قابل اجرا در مديريت سياسي جامعه اسلامي پذيرفته شده و بر آن تاكيد شده است. در اهميت شورا در اسلام همين بس، كه سوره اي در قرآن با 54 آيه به نام (شوري) نامگذاري شده است . قرآن شورا را به دو صورت معرفي مي كند . يكبار، با تبيين خصايص مؤمنان و رهروان راه مكتب، اصل شورا را به عنوان يك خصوصيت جوشيده از ايمان و جامعه اسلامي معرفي مي كند چنانكه در سوره شوري آيه 38 آمده است" افراد شايسته با ايمان كساني هستند كه اجابت نمودند نداي پروردگارشان را و امورشان را بين خود به شوري مي گذارند"
قرآن مجيد در جاي ديگر شورا را به صورت يك فرمان و دستور الهي بيان مي كند ، التزام به نظام شورا را بر پيامبر مقرر مي دارد ، بر احترام به ديدگاهها و نظارت پيروان مكتب تأكيد مي ورزد و آن را يكي از خصيصه هاي رهبري و از رموز پيروزي مي شمارد. در همين زمينه آيه 159 سوره آل عمران تصريح مي دارد:" پس به سبب رحمتي از خدا با آنان نرمي نمودي و اگر تندخوي و سخت دل بودي البته از دورت پراكنده مي شوند ، پس از آنان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در امور با آنان مشورت كن ، پس چون تصميم گرفتي بايد بر خدا توكل كني زيرا خدا ، توكل كنندگان را دوست مي دارد "
بحث شورا در قرآن و اسلام جزو ذات دين مبين اسلام مي باشد كه هم قرآن و هم اسلام سرسختانه با استبداد مقابله مي كنند. به همين لحاظ افراد نسبت به يكديگر برتري ندارند . از سوي ديگر شورا در چهارچوب نظريه حاكميت مردم مي گنجد كه در آن هر يك از افراد مردم مساويند و بدون سلطه يكي بر ديگري ، در تعيين سرنوشت خويش حسب السهم نقش تعيين كننده دارند . در سيره و سنت پيامبر بزرگ و عظيم الشان اسلام نيز شاهد اجراي اصل مشاوره در امور مختلف به خصوص در زمان جنگ ها هستيم ، به عنوان مثال در زمان جنگ احد شوراي تشكيل شده نظامي با اصرار جوانان انصار كه اكثريت را داشتند پيامبر به راي و نظر آنان احترام گذاردند و در بيرون از شهر مدينه به رويارويي با مشركان پرداختند.
علاوه بر پيامبر ساير ائمه معصومين نيز قول ها و احاديثي در خصوص مشورت و شورا بيان نموده اند . اما لازم به ذكر مي باشد كه بحث مشورت و شورا در چهارچوب مسايل حكومتي و مسايل دنيوي افراد مي باشد، نه در اموري كه مربوط و خاص خداوند است. زيرا در هيچ كجا نقل نشده است كه مثلاً پيامبر در خصوص كيفيت چگونگي نماز،روزه ،حج و ساير امور ديني با مردم مشورت نمايند يا شورا تشكيل دهند كه محل قبله كجا باشد.
شوراهای اسلامی در ایران پس از انقلاب:
تشكيل شوراها به عنوان يكي از برنامه هاي اصلي انقلاب اسلامي در دوران مبارزه از سوي امام خميني (ره) عنوان شد. چنانچه در فرماني خطاب به شوراي انقلاب در تاريخ 9/2/1358 فرمودند: "درجهت استقرار حكومت مردمي در ايران و حاكميت مردم بر سرنوشت خويش كه از ضرورتهاي نظام جمهوري اسلامي است، لازم مي دانم بي درنگ به تهيه آيين نامه اجرايي شوراها برا ي اداره امورمحل شهر و روستا در سراسر ايران اقدام و پس از تصويب به دولت ابلاغ نماييد تا دولت بلافاصله به مرحله اجرا در آورد" و طي بياناتي در تاريخ 7/2/1358 فرمودند: "شوراها بايد در همه جا باشد و هر جايي خودش منطقه خود را اداره كند"
اين موضوع به يكي از خواست هاي مردم در طول دوران مبارزه تبديل گرديد. با پيروزي انقلاب اسلامي و تشكيل اولين مجلس خبرگان براي تدوين قانون اساسي و با تلاش پيگير و مجدانه حضرت آيت الله طالقاني اصل ششم، هفتم و اصول يكصدم الي يكصد و ششم قانون اساسي موضوع شوراهاي اسلامي به عنوان يكي از اركان نظام جمهوري اسلامي ايران مطرح و تصويب شد. هدف از تشكيل اين شوراها شركت دادن مردم در اداره امور است. از پايين ترين سطح جامعه تا بالاترين سطح آن ( روستا ، شهر، بخش، شهرستان، استان و كشور ) و در تمام واحدهاي سازماني و واحدهاي كار در( در موسسات ، كارخانجات ، سازمانهاي دولتي و مراكز آموزشي ) تا مردم به اداره امور شهر و محلي كه در آن زندگي مي كنند و يا سازماني كه در آن كار مي كنند علاقمند شوند و نسبت به آن احساس شخصيت و مسئوليت كنند.
علاوه بر اين، از اين طريق زمينه بحث و گفتگو در سطح محلي و ملي، براي همه افراد و همه گروهها فراهم شود و مسائل و مشكلات اجتماعي به روشني و با بي غرضي و با ديدي انتقادي مطرح و براي آنها راه حل هاي مناسب و سازنده پيدا شود و بالاخره روابط سالم و مردمي جايگزين روابط شخصي و بروكراسي پيچيده و استبدادي گردد. بديهي است در فضاي بسته و نفوذ ناپذير و در پشت درهاي بسته ، بين دستگاه رهبري و مردم تفاهم بوجود نمي آيد و گردانندگان امور نمي توانند از حدود عقايد و افكار و خواسته ها و تمايلات افراد آگاهي يابند، در نتيجه مسائل در پشت هاله اي از ابهام ، سوء تفاهم و ريا و تزوير باقي مي ماند.
با توجه به مشكلات كشور از جمله جنگ تحميلي علي رغم توجه دولت در برهه هاي مختلف امكان اجراي کامل فصل هفتم قانون اساسی تا سال1377 فراهم نگرديد و مجلس بعد از چند بار انجام اصلاحيه بر قانون انتخابات شوراها در اول خرداد 1375 قانون تشكيلات وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي را از تصويب گذراند. در 17 اسفند سال 1377 اولين دوره انتخابات سراسري شوراهاي اسلامي كشور با استقبال چشمگير مردم در بيش از 40000 حوزه انتخاباتي برگزار گرديد و نهايتاً حدود 200 هزار نفر از منتخبين مردم جهت اداره امور شهرها و روستاهاي كشور به عنوان عضو شوراي اسلامي شهر يا روستا برگزيده شدند . شروع به كار شوراهاي اسلامي از 9 ارديبهشت سال 1378 و همزمان با پيام تاريخي حضرت امام در خصوص شوراها و با صدور پيام ويژه اي از سوي مقام معظم رهبري آغاز گرديد.
جهت درک اهمیت شوراها نگاهی می اندازیم به بخش هایی از کلام امام روح الله در خصوص شوراهای اسلامی.
اهمیت شورا و لزوم تعيين نماینده اصلح
"آن چيزى كه الآن لازم است بر همه آقايان، بر همه شما جوانان، بزرگان، و بر همه قشرهاى ملت، اين است كه چشمهايشان را باز كنند با مطالعه، با دقت، افرادى كه براى شوراها تعيين مىكنند صفات خاصى را داشته باشند. اول: اينكه مؤمن باشند؛ مؤمن به اين نهضت باشند؛ جمهورى اسلامى را بخواهند؛ طرفدارمردم باشند؛ امين باشند؛ اسلامى باشند، و شرقى و غربى نباشند، انحرافات مكتبى نداشته باشند؛ تا اينكه كارهايى كه مىكنند براى نفع ملت، براى نفع خود شهرستان باشد. اگر خداى نخواسته در اين امر كوتاهى بشود و شياطينى كه دوره مىافتند و مىخواهند افرادى را جا بزنند به مردم، آن افراد منحرف يك وقتى تعيين بشوند براى شوراهاى شهر، اين براى خود شهر خطر دارد؛براى كشور خطر دارد؛ براى اسلام خطر دارد"
"از اين جهت، يك مسئوليتى الآن گردن همه ملت هست- كه شما هم از همان ملت هستيد و بحمد اللَّه پهلوانهاى ملت هستيد، و بعدها هم پهلوانتر مىشويد- اين مسئوليت بزرگ هست، كه ما الآن در يك وقتى واقع هستيم كه بسيارى از ريشههاى رژيم فاسد سابق در بين مردم هستند، و ممكن است كه خودشان را با ظاهرسازى جا بزنند. بايد شناسايى بشوند در هر شهرستانى كه ده، پانزده نفر مثلًا- حالا آن عددى كه بايد تعيين بكنند در آنجا- بايد انتخاب بشود، بايد اين شناسايى بشود. در بين روحانيون يك نفر هست، خوب، هر كسى در شهرش مىداند كه كدام روحانى كسى است كه صلاحيت دارد براى اين كار؛ دلسوز براى ملت است. و از كسبه مثلًا، از اصناف، از تُجّار، از كارگرها، از كشاورزها، سابقهاش را بايد درست مردم بدانند كه اين در زمان طاغوت چه كاره بوده است، و سوابقش- سوابق خانوادگىاش- چه طور بوده است. اگر چنانچه دقت در اين امر نشود و مردم توجه به اين امر نكنند، مسئولند پيش خدا. اگر فردا يك گرفتارى براى ملت به واسطه اينها پيش بيايد، ماها كه مى خواهيم تعيين كنيم افراد را، مسئول هستيم، مسئوليت ما بزرگ است.
امروز وجاهت اسلام در خطر ممكن است باشد. اگر يك افراد نابابى در جمهورى اسلام مُقدَّرات يك شهرى را در دست بگيرند و بعد كارهاى خلاف بكنند، علاوه بر اينكه براى خود آن شهر مُضرّ است، وجهه جمهورى اسلامى را بد نمايش مىدهد. و آنهايى كه با شما و با ما و با اسلام غرض دارند اينها مىخواهند كه يك افرادى باشند كه اين افراد هر چه مىتوانند كار را از اسلام جدا كنند؛ مطالب را از اسلام جدا كنند. و شما و ما مىخواهيم كه هر چه كار مىشود اسلامى باشد. بنا بر اين، الآن آن چيزى ... كه شايد از فردا و پس فردا اين كانديدها معرفى بشوند، و شماها بايد رأى به كسى كه مىدهيد كه اين در شوراى شهرمان باشد، خيال نكنيد كه شوراى شهر يك چيز آسانى است، يك چيز كمى است.
شوراى شهر؛ يعنى همه كارهاى شهر دست اينهاست. شهردار را هم تعيين مىكند. كارهاى ديگر شهر را، همه را، اينها انجام مىدهند. نظارت در بازار، نظارت در همه جا، دارند. اينها اختياراتى دارند، و ممكن است كه خداى نخواسته يك وقتى اشخاص ناباب تعيين بشود، رأى داده بشود به آنها، و براى شهر مُضرّ؛ براى اسلام هم مُضرّ .
بنا بر اين، يك مسئله مهمى است كه بايد شما توجه به آن داشته باشيد. و برسانيد به دوستان خودتان، به شهرستانهايى كه مىرويد به دوستانتان، به اهل علم آنجا، برسانيد كه مردم آگاه بشوند و روى آگاهى رأى بدهند. "
نظرات شما عزیزان:
Copyright 2010 - farhangiejtemai.loxblog.com & Designer: